هر آنچه درباره مهریه و مطالبه قانونی آن باید بدانید

مهریه یکی از حقوق مالی بسیار مهم زن در ازدواج به شمار می‌آید که نه تنها به عنوان یک پشتوانه اقتصادی عمل می‌کند، بلکه نمادی از احترام و تعهد شوهر به همسرش نیز محسوب می‌شود. بسیاری از زوج‌ها در آغاز زندگی مشترک به مهریه توجه چندانی نمی‌کنند، اما با بروز اختلافات، آگاهی از جزئیات و مراحل قانونی درخواست مهریه اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.

اما مهریه دقیقاً چه معنایی دارد و چگونه می‌توان آن را مطالبه کرد؟ آیا زن می‌تواند در هر زمان و تحت هر شرایطی مهریه خود را درخواست کند؟ آیا امکان دریافت مهریه بدون طلاق نیز وجود دارد؟

در این مقاله، قصد داریم تمام نکات قانونی و کاربردی درباره تعریف مهریه، انواع آن، روش‌های دریافت، مدارک لازم، نکات مهم برای توقیف اموال و حتی شرایط دریافت مهریه به صورت اقساط را به زبانی ساده و روشن بررسی کنیم تا هر کسی بتواند با خیال راحت از حقوق خود دفاع کند. با ما همراه باشید تا پاسخ سوالات پرتکرارتان را به وضوح بیابید.

مطالبه مهریه آسان و مطمئن با وکلای مؤسسه حقوقی وکیل برتر

همین حالا از مشاوره رایگان ما استفاده کنید و پرونده مهریه‌تان را با خیال راحت پیگیری کنید.

دریافت مشاوره رایگان : ۰۹۱۹۴۱۲۵۲۸۰ – ۰۹۱۲۸۴۷۰۰۵۶

مهریه چیست و چه اهمیتی دارد؟

مهریه در واقع مالی است که در زمان عقد نکاح، از طرف مرد به زن اختصاص داده می‌شود و به عنوان یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن در ازدواج شناخته می‌شود. مهریه می‌تواند شامل وجه نقد، سکه، ملک، طلا یا حتی هر چیز با ارزشی باشد که طرفین بر سر آن توافق کرده‌اند.

اهمیت مهریه از چندین جنبه قابل بررسی است:

از یک سو، مهریه به عنوان یک پشتیبان اقتصادی برای زن عمل می‌کند و نوعی تضمین برای حمایت مالی در طول زندگی مشترک و حتی پس از بروز اختلاف یا جدایی به حساب می‌آید. از سوی دیگر، تعیین و ثبت مهریه نشانه‌ای از احترام، ارزش‌گذاری و میزان مسئولیت‌پذیری مرد نسبت به زن است.

علاوه بر این، مهریه در حقوق خانواده و دعاوی دادگاه‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد؛ زیرا در صورت بروز اختلاف، زن می‌تواند با استناد به سند ازدواج و شرایط تعیین شده در قانون، مهریه خود را مطالبه و دریافت کند. به همین دلیل، آشنایی با ماهیت و اهمیت مهریه برای تمامی زوج‌ها و حتی خانواده‌ها امری ضروری است.

بیشتر بدانید >> در پرونده‌های پیچیده مربوط به خانواده و مسائل مالی، استفاده از تجربه و تخصص یک وکیل کارآزموده در امور حقوقی می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت شما داشته باشد.

انواع مهریه در قوانین ایران

در قوانین ایران، مهریه به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود که آشنایی با آن‌ها می‌تواند به زن و شوهر در انتخاب و تعیین مهریه مناسب کمک کند:

۱. مهریه معین (مسمی):

این نوع مهریه، رایج‌ترین نوع است و به مالی اشاره دارد که به‌طور مشخص در زمان عقد و در سند ازدواج تعیین و ثبت می‌شود، مانند ۱۱۰ سکه طلا یا یک قطعه زمین.

۲. مهریه بدون ذکر مقدار (مفوضه‌المهر):

در این حالت، مهریه در زمان عقد مشخص نمی‌شود و بعداً با توافق طرفین یا بر اساس نظر دادگاه تعیین می‌گردد.

۳. مهریه ناشی از عدم تعیین در عقد (مهرالمثل):

اگر در عقد ازدواج مهریه مشخص نشده باشد و پس از نزدیکی زن و مرد بخواهند جدا شوند، مهریه‌ای متناسب با شأن زن (بر اساس عرف و وضعیت خانوادگی او) توسط دادگاه تعیین می‌شود.

۴. مهرالمتعه:

اگر عقد قبل از تعیین مهریه و قبل از برقراری رابطه زناشویی فسخ یا طلاق داده شود، دادگاه مبلغی به عنوان مهرالمتعه را بر اساس توان مالی مرد تعیین خواهد کرد.

شرایط و مراحل تعیین مهریه

در تعیین مهریه، باید به این نکته توجه کرد که مالیت و قابلیت مالکیت برای زن وجود داشته باشد؛ به عبارت دیگر، مهریه باید ارزش مالی داشته و قابل انتقال باشد. مقدار و نوع مهریه با توافق زن و مرد مشخص می‌شود و هیچ محدودیتی برای آن وجود ندارد، اما برای درخواست بیش از ۱۱۰ سکه، شرایط قانونی خاصی باید رعایت شود.

مراحل تعیین مهریه عبارتند از:

1. توافق طرفین بر نوع و مقدار مهریه.

2. ثبت دقیق مهریه در سند ازدواج.

3. امضای طرفین و شهود برای اعتبار قانونی.

نکته: اگر در زمان عقد مهریه تعیین نشود، بعداً می‌توان با توافق یا بر اساس نظر دادگاه آن را مشخص کرد. همچنین تعیین مهریه می‌تواند به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه باشد.

روش‌های قانونی مطالبه مهریه

برای دریافت مهریه، زن می‌تواند از روش‌های قانونی زیر استفاده کند:

درخواست مهریه از طریق دادگاه خانواده: با ثبت یک دادخواست رسمی در دادگاه خانواده، فرایند مطالبه مهریه آغاز می‌شود. پس از بررسی، دادگاه حکم به پرداخت مهریه صادر می‌کند و این امکان وجود دارد که اموال شوهر توقیف شود.

اجرای مهریه از طریق اداره اجرای ثبت: اگر مهریه در عقدنامه رسمی ثبت شده باشد، می‌توان به‌طور مستقیم به دفتر ثبت اسناد رسمی و اداره اجرای ثبت مراجعه کرده و درخواست صدور اجراییه برای وصول مهریه را ارائه داد. این روش معمولاً سریع‌تر است و نیازی به برگزاری جلسه دادگاه ندارد.

تقسیط یا اعسار: اگر شوهر نتواند تمام مهریه را یکجا پرداخت کند، می‌تواند دادخواست اعسار و تقسیط مهریه را تقدیم کند تا پرداخت به صورت اقساط تعیین شود.

نکته: برای شروع هر یک از این روش‌ها، ارائه سند ازدواج و مدارک هویتی الزامی است. انتخاب بهترین راهکار بستگی به شرایط هر پرونده و دارایی‌های بدهکار دارد.

مدارک مورد نیاز برای مطالبه مهریه

برای درخواست مهریه از طریق دادگاه یا اجرای ثبت، ارائه مدارک زیر الزامی است:

اصل و کپی سند ازدواج (عقدنامه): این سند، مهم‌ترین مدرک برای اثبات حق مهریه به شمار می‌رود و شامل دفترچه یا رونوشت رسمی ازدواج است.

شناسنامه و کارت ملی زن: برای تأیید هویت و پیشبرد مراحل قضایی یا ثبتی، اصل و کپی مدارک شناسایی ضروری است.

تکمیل فرم دادخواست یا درخواست صدور اجراییه: بسته به اینکه درخواست از طریق دادگاه یا اجرای ثبت باشد، باید فرم مربوطه را پر کرده و امضا کنید.

ارائه نشانی و اطلاعات همسر: برای ارسال ابلاغیه‌ها و پیگیری پرونده، داشتن آدرس دقیق شوهر اهمیت دارد.

نکته: اگر اصل عقدنامه در دسترس نیست، می‌توانید رونوشت ازدواج را از دفترخانه ثبت‌کننده عقد دریافت کنید.

مطالبه مهریه در طلاق و پس از فوت شوهر

۱. درخواست مهریه در طلاق:

زن این حق را دارد که حتی بعد از ثبت طلاق، مهریه‌اش را به طور کامل درخواست کند، مگر اینکه آن را بخشیده باشد یا در دادگاه از حق خود صرف‌نظر کرده باشد. اگر زن در طول زندگی مشترک یا همزمان با درخواست طلاق، اقدام به درخواست مهریه کند، شوهر موظف به پرداخت آن است. مهریه زن به طور جداگانه از سایر حقوق مالی مانند نفقه یا اجرت‌المثل بررسی می‌شود و طلاق هیچ تأثیری در از بین رفتن این حق ندارد.

۲. درخواست مهریه پس از فوت شوهر:

اگر شوهر فوت کند، زن همچنان می‌تواند تمام مهریه‌اش را درخواست کند. در این شرایط، مهریه از اموال باقی‌مانده شوهر (اموالی که از او به جا مانده) برداشت می‌شود و در اولویت پرداخت قرار می‌گیرد. حتی اگر وراث اموال را تقسیم کرده باشند، ابتدا باید سهم مهریه همسر متوفی پرداخت شود و سپس بقیه ارث بین سایر وراث تقسیم گردد.

در هر دو حالت، ارائه سند ازدواج و مدارک شناسایی الزامی است و زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه یا اداره ثبت اقدام کند.

بیشتر بدانید >>اگر پرونده شما جنبه کیفری پیدا کرده است، مشاوره با یک وکیل باتجربه کیفری به شما کمک می‌کند تا از حقوق خود، به‌درستی دفاع کنید.

مهریه اقساطی و نحوه دریافت آن

اگر شوهر به دلیل مشکلات مالی نتواند تمام مهریه را پرداخت کند، می‌تواند با ارائه یک دادخواست اعسار به دادگاه، درخواست تقسیط مهریه را بدهد. دادگاه پس از بررسی وضعیت مالی شوهر و توانایی او در پرداخت، در صورتی که اعسار او را تأیید کند، مبلغ مهریه را به صورت اقساط ماهانه یا دوره‌ای تعیین می‌کند.

برای دریافت مهریه به‌صورت اقساط، زن باید حکم دادگاه را به واحد اجرای احکام ارائه کند. سپس شوهر موظف است طبق رأی دادگاه، اقساط را در زمان‌های مشخص شده پرداخت کند. اگر او در پرداخت هر قسط تأخیر کند یا اصلاً پرداخت نکند، زن می‌تواند برای اجرای حکم و توقیف اموال شوهر یا حتی بازداشت او (در موارد خاص) اقدام کند.

نکته: برای درخواست اقساطی شدن مهریه، شوهر باید مستندات مالی خود را ارائه دهد و مراحل دادرسی را طی کند.

بخشش، بذل یا ابراء مهریه و نکات حقوقی آن

زن می‌تواند تمام یا بخشی از مهریه‌اش را به شوهرش ببخشد یا از آن صرف‌نظر کند.

در مورد ابراء مهریه، زن بدون هیچ چشم‌داشتی، طلب خود را به‌طور کامل از شوهرش می‌گذرد و این کار غیرقابل بازگشت است.

اما در مورد بذل مهریه (مثل وقتی که طلاق خلع اتفاق می‌افتد)، زن می‌تواند مهریه را به‌صورت معوض یا غیرمعوض ببخشد و در این حالت، امکان بازگشت تا پایان عده وجود دارد.

نکته مهم این است که هر نوع بخشش یا ابراء باید کاملاً با رضایت و اراده زن انجام شود و بهتر است که به‌صورت رسمی ثبت گردد.

بیشتر بدانید >>اگر در تهران اقامت دارید و نیاز به مشاوره تخصصی دارید، انتخاب بهترین وکیل در تهران می‌تواند راهگشای شما باشد.

وکیل مهریه کیست و چه کمکی می‌کند؟

وکیل مهریه، یک وکیل پایه یک دادگستری است که در زمینه‌های مرتبط با مطالبه، اجرای مهریه، تقسیط یا ابراء آن تخصص دارد. این وکیل با داشتن اطلاعات دقیق از قوانین، تجربه کافی و تسلط بر روند دادرسی، می‌تواند از حقوق زن در دادگاه یا اداره اجرای ثبت دفاع کند و تمامی مراحل مربوط به مهریه را به‌خوبی پیگیری نماید.

مزایای استفاده از وکیل مهریه:

– تنظیم و ثبت دادخواست مهریه به‌صورت اصولی و کامل

– پیگیری سریع پرونده تا صدور حکم و اجرای آن

– دفاع در برابر ادعای اعسار و اقساطی شدن مهریه

– مشاوره حقوقی تخصصی برای افزایش احتمال موفقیت پرونده

سوالات متداول